เปิดสถิติประกันตัวผู้ต้องหาคดี 112 3ปี หลังรัฐประหาร

 

จตุภัทร์ บุญภัทรรักษา หรือ "ไผ่ ดาวดิน" นักศึกษาคณะนิติศาสตร์มหาวิทยาลัยขอนแก่น เป็นผู้ต้องหาคดีหมิ่นประมาทพระมหากษัตริย์ฯตามมาตรา 112 คนล่าสุดที่กำลังเรียกร้องสิทธิประกันตัวระหว่างต่อสู้คดี หลังเคยยื่นหลักทรัพย์ 500,000 บาท และถูกศาลปฏิเสธมาแล้ว 5 ครั้ง แต่ จตุภัทร์ ไม่ใช่ผู้ต้องหาคนเดียวที่ศาลไม่ให้ประกันตัว สถิติภายใต้ยุครัฐบาล คสช. จากข้อมูลเท่าที่ทราบพบว่า ผู้ต้องหาคดีมาตรา 112 ส่วนใหญ่ไม่ได้รับสิทธิการประกันตัว และมีอย่างน้อย 11 คน ที่ยังรอสิทธิประกันตัวระหว่างที่คดียังไม่สิ้นสุด

 

จากข้อมูลที่บันทึกได้ ใน 3 ปีหลังรัฐประหารยุครัฐบาล คสช. มีคนถูกตั้งข้อหามาตรา 112 จากการแสดงออกทางเสรีภาพ อย่างน้อย 73 คน จากจำนวนนี้ มีอย่างน้อย 47 คนที่เคยยื่นขอประกันตัว ทั้งการขอประกันต่อพนักงานสอบสวน ศาลพลเรือน และศาลทหาร มี 18 คน ได้รับอนุญาตให้ประกันตัว และอีก 28 คน ไม่ได้รับอนุญาตให้ประกันตัว และมีอย่างน้อย 11 คน ที่ไม่มีโอกาสได้ยื่นขอประกันตัวเพราะไม่มีหลักทรัพย์เพียงพอ ขณะที่อีก 16 คน ยังไม่มีข้อมูลว่าได้ยื่นขอประกันตัวหรือไม่

 

จากผู้ต้องหา 18 คนที่ศาลอนุญาตให้ประกันตัว มีบางคนที่ต้องติดคุกไปก่อน เช่น "เนส"  นักศึกษาชาวจังหวัดเพชรบูรณ์แชร์แถลงการเท็จ ต้องเข้าคุกไปก่อน 7 วัน เนื่องจากช่วงแรกยังหาหลักทรัพย์ไม่ได้ และเมื่อยื่นประกันครั้งแรกศาลทหารไม่อนุญาต มาอนุญาตในการขอประกันครั้งที่สอง โดยสุดท้ายศาลพิพากษาให้ "เนส" ได้รอลงอาญา หรือกรณีของ เฉลียว  ที่ไม่ได้ประกันตัวตลอด 84 วันในชั้นฝากขัง แต่สุดท้ายศาลชั้นต้นให้รอลงอาญา แม้ศาลอุทธรณ์จะพิพากษาให้จำคุกโดยไม่รอลงอาญา แต่ปัจจุบันเฉลียวยังได้ประกันตัวในชั้นฎีกา

 

จากผู้ต้องหา 18 คนที่ศาลอนุญาตให้ประกันตัว มี 6 คนที่ยื่นขอประกันตัวโดยอาศัยเหตุผลว่า จำเลยมีอาการป่วยทางจิต และกระทำการต่างๆ ไปโดยมีสติสัมปชัญญะไม่สมบูรณ์ ขณะที่มีจำเลยอีก 2 คนที่มีใบรับรองแพทย์เกี่ยวกับอาการป่วยทางจิตเช่นกัน คือ "ธเนศ" ซึ่งเคยยื่นขอประกันตัวแล้วแต่ศาลไม่ให้ประกันตัว และสุดท้ายถูกตัดสินลงโทษจำคุก 3 ปี 4 เดือน และสมัคร ชาวนาชาวเชียงราย ซึ่งไม่มีโอกาสยื่นขอประกันตัวเพราะไม่มีหลักทรัพย์เพียงพอ

 

 

 

 

มีผู้ต้องหาคดีมาตรา 112 อย่างน้อย 11 คน ที่คดียังอยู่ระหว่างการพิจารณา แต่ไม่ได้รับสิทธิประกันตัวทั้งที่เคยยื่นขอประกันตัวมาแล้ว ได้แก่

 

1.สิรภพ บล็อกเกอร์และกวีที่ถูกกล่าวหาว่า เขียนบทความหมิ่นประมาทพระมหากษัตริย์ฯ ถูกคุมขังมาตั้งแต่เดือนกรกฎาคม 2557 เคยยื่นขอประกันตัวอย่างน้อย 1 ครั้ง ศาลทหารกรุงเทพไม่อนุญาต 

2.อัญชัญ อดีตข้าราชการที่ถูกกล่าวหาว่า แชร์คลิปและร่วมผลิตคลิปเสียง "บรรพต" ถูกคุมขังมาตั้งแต่เดือนมกราคม 2558 เคยยื่นขอประกันตัวอย่างน้อย 1 ครั้ง ศาลทหารกรุงเทพไม่อนุญาต 

3.ธารา นักสุขภาพที่ถูกกล่าวหาว่า เอาลิงก์คลิปเสียง "บรรพต" มาแปะบนเว็บไซต์ของตัวเอง ถูกคุมขังมาตั้งแต่เดือนมกราคม 2558 เคยยื่นขอประกันตัวอย่างน้อย 1 ครั้ง ศาลทหารกรุงเทพไม่อนุญาต 

4-8. ผู้ต้องหา 5 คน ในคดีที่ถูกกล่าวหาว่า นอนพูดคุยกันในเรือนจำจังหวัดขอนแก่น ระหว่างถูกคุมขังในคดีขอนแก่นโมเดล ถูกคุมขังมาตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน 2558 เคยยื่นขอประกันตัวอย่างน้อย 1 ครั้ง ศาลทหารขอนแก่นไม่อนุญาต 

9. บุรินทร์ ที่ถูกกล่าวหาว่า แชทเฟซบุ๊กคุยกับ พัฒน์นรี หรือ แม่จ่านิว ถูกคุมขังมาตั้งแต่เดือนเมษายน 2559 เคยยื่นขอประกันตัวอย่างน้อย 1 ครั้ง ศาลทหารกรุงเทพไม่อนุญาต 

10.จตุภัทร์ หรือ "ไผ่ ดาวดิน" ที่ถูกกล่าวหาว่า แชร์บทความพระราชประวัติจากสำนัข่าวบีบีซีไทย ถูกคุมขังมาตั้งแต่เดือนธันวาคม 2559 เคยยื่นขอประกันตัวอย่างน้อย 5 ครั้ง ศาลจังหวัดขอนแก่นไม่อนุญาต 

11.สมยศ พฤกษาเกษมสุข บรรณาธิการนิตยสาร Voice of Taksin ที่ถูกกล่าวหาว่า ตีพิมพ์บทความมีเนื้อหาผิดมาตรา 112 ถูกคุมขังตั้งแต่เดือนเมษายน 2554 ปัจจุบันคดีอยู่ระหว่างการพิจารณาของศาลฎีกา เคยยื่นขอประกันตัวอย่างน้อย 13 ครั้ง ศาลอาญาไม่อนุญาต 

 

 

 

หากพิจารณาสถิติการขอประกันตัวแยกเป็นรายปี นับตั้งแต่ปี 2557 ที่ คสช. เข้ายึดอำนาจและการตั้งข้อหามาตรา 112 มีปริมาณพุ่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว จนถึงสิ้นปี 2559 จะพบว่า สถิติการได้ประกันตัวของผู้ต้องหามีสูงขึ้น ดังนี้

 

ในปี 2557 จากจำนวนผู้ถูกตั้งข้อหามาตรา 112 ใหม่ เท่าที่ทราบ 25 คน มีผู้ต้องหา/จำเลยที่ยื่นขอประกันตัวแล้วไม่ได้รับอนุญาตอย่างน้อย 14 คน ผู้ที่ขอประกันแล้วได้รับอนุญาตอย่างน้อย 3 คน และผู้ที่ไม่ได้ยื่นขอประกันตัวหรือไม่มีข้อมูลยืนยันว่าได้ยื่นขอประกันตัวหรือไม่ อีกอย่างน้อย 8 คน

 

ปี 2558 จากจำนวนผู้ถูกตั้งข้อหามาตรา 112 ใหม่ เท่าที่ทราบ 36 คน มีผู้ต้องหา/จำเลยที่ยื่นขอประกันตัวแล้วไม่ได้รับอนุญาตอย่างน้อย 12 คน ผู้ที่ขอประกันแล้วได้รับอนุญาตอย่างน้อย 7 คน และผู้ที่ไม่ได้ยื่นขอประกันตัวหรือไม่มีข้อมูลยืนยันว่าได้ยื่นขอประกันตัวหรือไม่ อีกอย่างน้อย 17 คน

 

ขณะที่ปี 2559 จากจำนวนผู้ถูกตั้งข้อหามาตรา 112 ใหม่ เท่าที่ทราบ 12 คน มีผู้ต้องหา/จำเลยที่ยื่นขอประกันตัวแล้วไม่ได้รับอนุญาตอย่างน้อย 2 คน ผู้ที่ขอประกันแล้วได้รับอนุญาตอย่างน้อย 8 คน และผู้ที่ไม่ได้ยื่นขอประกันตัวหรือไม่มีข้อมูลยืนยันว่าได้ยื่นขอประกันตัวหรือไม่ อีกอย่างน้อย 2 คน

 

แม้ว่าโดยหลักการ การประกันตัวเป็นสิทธิของผู้ต้องหาหรือจำเลยในคดีอาญา ซึ่งศาลต้องอนุญาตให้ประกันเป็นหลัก กรณีที่ศาลจะไม่ให้ประกันตัวต้องเป็นข้อยกเว้น โดยต้องมีเหตุอันควรเชื่อได้ว่า จำเลยมีแนวโน้มที่จะหลบหนี หรือมีความสามารถหรืออิทธิพลที่จะไปยุ่งเหยิงกับพยานหลักฐานได้ หรือจะไปก่อเหตุร้ายประการอื่น แต่การพิจารณาคำร้องขอประกันตัวผู้ต้องคดี 112 ดูจะเป็นไปในทางตรงกันข้ามเพราะส่วนใหญ่จำเลยมักไม่ได้รับการประกันตัว โดยหลายคดีศาลให้เหตุผลของการไม่อนุญาตให้ประกันตัวว่า เนื่องจากเป็นคดีร้ายแรง ที่เกี่ยวกับความมั่นคงของรัฐ กระทบจิตใจของประชาชน คดีมีอัตราโทษสูง จึงเชื่อว่าหากให้ประกันตัวจำเลยน่าจะหลบหนี